Làm cách nào để đạt được lợi ích tốt nhất từ trị liệu tâm lý

 

Tâm lý trị liệu hiệu quả cho việc điều trị rất nhiều những khó khăn và rối loạn tâm lý. Vì nó tốn thời gian, năng lượng và tiền bạc, thế nên, quyết định bước vào trị liệu không nên được cân nhắc quá sơ sài. Việc thành công sẽ phụ thuộc vào rất nhiều những yếu tố, một vài yếu tố vượt ngoài quyền kiểm soát của thân chủ. Nhưng những yếu tố thuộc về thân chủ cũng quan trọng, và có một số bước mà thân chủ có thể thực hiện để gia tăng lợi ích của họ từ việc trị liệu tâm lý.

Đây là một vài thứ thân chủ có thể làm để giúp tiến trình thành công:

1. Tìm kiếm nhà trị liệu phù hợp. Những yếu tố được nghiên cứu và quan trọng nhất để dự đoán sự thành công trong trị liệu là mối quan hệ nhà trị liệu – thân chủ, liên minh trị liệu. Được định nghĩa là một mối liên kết tin tưởng, tích cực, và hợp tác giữa nhà trị liệu và thân chủ, mối quan hệ trị liệu được cân nhắc như là một “yếu tố thông dụng” trong trị liệu, có nghĩa là nó rất quan trọng bất kể thiết lập làm việc, kỹ thuật hoặc tiếp cận lý thuyết của nhà trị liệu. Mối quan hệ có lẽ không đủ để tiến triển, nhưng nó rất cần thiết.

Bây giờ, thân chủ và nhà trị liệu thì rất đa dạng, với sự khác biệt trong tính khí (temperaments), nền tảng (backgrounds), phong cách (styles), và góc nhìn (worldviews). Tuy vậy, sự ăn khớp tương quan không phải là một khớp cho tất cả. Sự hòa hợp giữa hai người là một đặc tính nổi lên trong tương tác độc đáo của họ. Với tất cả điều này, nó khá là đáng khi bạn cố gắng thử một vài nhà trị liệu trước khi ổn định với người khớp với bạn nhất. Điều này không luôn luôn khả thi. Nhưng khi nó thực hiện được, nó là một ý tưởng tốt.

Ngày nay, việc tìm kiếm nhà trị liệu phù hợp có thể thực hiện bằng việc kiểm tra thông tin bằng cấp được đăng online hoặc gọi điện để có cảm giác về xu hướng và phong cách của nhà trị liệu. Điều mà bạn tìm kiếm là độ hoàn thiện chuyên môn và kinh nghiệm của nhà trị liệu trong lĩnh vực của bạn. Xây dựng mối quan hệ sẽ luôn luôn dễ hơn với một nhà trị liệu có chuyên môn mà bạn tin tưởng. Nhưng cuối cùng, điều mà bạn cảm nhận trong căn phòng, mặt đối mặt, quan trọng nhất.

Một vấn đề thường gặp với tiến trình này là một vài thân chủ, đã gặp nhà trị liệu mặt đối mặt, cảm thấy xấu hổ về việc “từ chối” họ để tìm kiếm nơi khác. Mối bận tâm này bị đặt nhầm chỗ. Một nhà trị liệu là một người chuyên nghiệp. Họ hiểu rằng mối quan hệ là quan trọng, và nó không thể xảy ra với tất cả mọi người. Một nhà trị liệu sẽ hiểu và tôn trọng quyết định rời đi của bạn. Hơn nữa, bạn không chịu trách nhiệm cho cảm nhận của nhà trị liệu. Nếu không phù hợp, bạn đang cư xử công bằng bằng việc rời đi.

---

2. Xuất hiện tại phòng đúng giờ. Bạn có xuất hiện đúng giờ hay trễ giờ cho một phiên trị liệu đều truyền đạt thông tin quan trọng về bạn. Bây giờ, chúng ta đều là những người không hoàn hảo và là con người và bận rộn, và thỉnh thoảng chúng ta có lý do chính đáng cho việc trễ hẹn. Thỉnh thoảng, một điếu xì gà chỉ là một điếu xì gà, và trễ hẹn chỉ là vô tình; một tai nạn trên đường cao tốc gây tắc nghẽn. Tuy vậy, việc liên tục trễ hẹn hoặc thường xuyên không xuất hiện thường chỉ ra sự thiếu-cam kết, kỷ luật, can đảm và sẵn sàng cho việc trị liệu. Nó ảnh hưởng đến việc xây dựng mối quan hệ và làm chậm tiến trình.

Trị liệu chỉ hiệu quả nếu bạn quan tâm về nó và cam kết với nó. Ngược lại bạn sẽ phí thời gian, và đó là điều mà chúng ta không muốn lãng phí. Một thực nghiệm về suy nghĩ: Bạn sẽ cảm thấy như thế nào nếu nhà trị liệu của bạn thường xuyên trễ hẹn? Đúng vậy. Vì thế, đừng làm điều tương tự. Xuất hiện đúng giờ thể hiện sự tôn trọng, cam kết, và kỷ luật – tất cả đều cần thiết cho việc thành công trong trị liệu.

---

3. Thực hiện bài tập. Trị liệu là một tiến trình chủ động, tham gia, và nỗ lực. Nó không giống như phẫu thuật mà giống như là phục hồi. Bạn không thể chỉ ngồi đó và chờ nó hoàn thành. Bạn phải tham gia, giao tiếp và hành động. Trong phiên tham vấn, công việc có thể rất căng thẳng, thất vọng, mệt mỏi và thỉnh thoảng đau lòng và kiệt quệ cảm xúc. Nếu công việc không thách thức giới hạn của bạn về sức mạnh, sự linh hoạt và độ bền bỉ, nó sẽ không làm tăng điều kiện của bạn.

Tuy vậy, trị liệu hiện tại thường bao gồm công việc ngoài phiên trị liệu theo dạng tự-theo dõi, bài tập về nhà, thực hành kỹ năng, hoặc thách thức về hành vi. Với việc xây dựng kỹ năng và thay đổi điều kiện, bạn càng nỗ lực, bạn sẽ càng vượt qua được nó.

---

4. Hãy trung thực. Một cuộc gặp gỡ lâm sàng được thiết kế để cho phép và khuyến khích một đối thoại trung thực; thân chủ có thể nói và nghe những sự thật đau lòng, không rõ ràng và gây kiệt quệ. Trong trị liệu, không giống như thế giới bên ngoài, trở nên trung thực rất hữu ích, hiệu quả và phù hợp hơn việc tỏ ra lịch sự, tử tế, đồng ý, hoặc khôn ngoan.

Nếu không có những phản hồi trung thực, tiến trình không thể xuất hiện. Một nhà trị liệu có kỹ năng tốt có thể hướng thân chủ đến cuộc trò chuyện trung thực, làm mẫu cho sự trung thực, và thỉnh thoảng chỉ ra những tránh né của thân chủ. Nhưng nhà trị liệu không phải là người phát hiệu nói dối, họ không thể ép bạn nói thật, và họ cũng không thể đọc tâm trí bạn.

Thực tế, nó khá dễ dàng để lừa một nhà trị liệu, và nếu bạn quyết định làm điều đó, bạn sẽ có nhiều khả năng thành công – sau cùng, nhà trị liệu không có nhiều kiến thức về bạn hơn những gì bạn đã cung cấp. Nhưng bạn thật sự đã thành công về điều gì? Hãy trung thực, nói sự thật, và đối diện với sự thật.

---

5. Cởi mở. Nếu cuộc nói chuyện của bạn với nhà trị liệu tương tự như cuộc nói chuyện của bạn với bạn bè, người yêu, cha mẹ hoặc đồng nghiệp, thì bạn đang không thật sự đem câu chuyện của bạn ra. Phần lớn, trị liệu là việc nói và cảm nhận và hiểu những khía cạnh trong đời sống/nhân cách/mối quan hệ thường không được nói đến, cảm nhận hoặc được hiểu bởi người khác trong cuộc sống. Đây là lý do tại sao, nếu bạn nhận thấy bản thân chia sẻ mọi thứ diễn ra trong phiên trị liệu với bạn bè, thì bạn không thật sự đang làm trị liệu. Đóng vai làm thân chủ không thật sự là bạn đang là thân chủ.

Điều này cũng không có nghĩa rằng bạn không thể cho những người quan trọng trong cuộc sống biết được bạn đang trị liệu. Bạn có thể. Và bạn có thể muốn chia sẻ với họ một vài kết quả của tiến trình – những nội thị và thói quen mới, khoản khắc cộng hưởng…v.v. Hơn thế nữa, là một thân chủ bạn có thể thỉnh thoảng muốn đem người bạn đến phiên trị liệu – vợ/chồng, anh/em…v.v – để hỗ trợ bạn và hiểu bạn tốt hơn. Điều đó ổn thôi và thường cũng đem lại ích lợi (khi hợp tác với nhà trị liệu, dĩ nhiên). Nhưng một luật là, bạn tốt hơn hết giữ tiến trình trị liệu riêng tư và để cho kết quả trị liệu tự hiển hiện, Một dấu hiện đáng tin cậy cho thấy bạn đang thay đổi là nếu mọi người vốn không biết rằng bạn đang thay đổi bỗng nhận ra sự thay đổi của bạn.

---

6. Mong đợi sự tiến bộ (nhưng không phải là chuyển hóa). Hầu hết thân chủ tiến bộ trong trị liệu. Nhưng con người mà có sự mong đợi thì thường tiến bộ nhiều hơn. Điều này là một phần vì hiệu ứng giả dược, vốn rất mạnh mẽ. Thêm vào đó, những người thành công có thể dấn sâu hơn trong tiến trình, và có thêm nhiều sự tự tin và phục hồi để vượt qua vật cản.

Cùng lúc, điều quan trọng là phải giữ góc nhìn thực tế. Tâm lý trị liệu không phải là một công nghệ thô. Nó không luôn luôn hiệu quả; nó có hiệu ứng chậm khi nó hiệu quả; và nó không hiệu quả khi chúng ta muốn nó hiệu quả. Trong lĩnh vực tâm lý trị liệu, những huyễn tưởng sớm của việc chuyển hóa nhân cách, thông thường xảy ra trong thời đại của Freud, đã bị sụp đổ. Thay đổi rất khó khăn. Cuộc sống, sau tất cả, là một điều kiện dai dẳng, khó chữa và chết chóc. Tâm lý trị liệu có thể giúp bạn quản lý những trừng phạt của cuộc sống và nhận thêm nhiều phần thưởng, nhưng nó không thay đổi sự công bằng hiện sinh tối cao.

---

7. Ghi chép (và giữ lại ghi chép). Một phần của việc trị liệu là học tập - kỹ năng mới, nội thị mới, một câu chuyện mới về bản thân, và một định nghĩa mới. Chỉ dựa trên ký ức trong tiến trình học tập không phải là chiến lược tốt nhất. Bởi thế, nó là một ý tưởng tốt khi bạn giữ tất cả những ghi chép liên quan đến trị liệu. Lấy ví dụ, một vài thân chủ giữ lại nhật ký trị liệu, một dạng ghi chép phản ánh những điều họ học được từ phiên tham vấn. Bạn cũng muốn giữ những bài đọc và tài liệu mà nhà trị liệu đưa cho bạn, vì thế bạn có thể tham khảo chúng khi cần thiết. Bạn cũng có thể ghi chép trong phiên, ở thời gian thực. Bạn có thể chụp ảnh sơ đồ (với sự cho phép của nhà trị liệu).

---

8. Tắt điện thoại. Sự hiện diện của điện thoại làm xao lãng sự chú ý khỏi việc trị liệu. Việc sử dụng điện thoại làm mất đi hiệu ứng của trị liệu, vốn là một không gian độc đáo và tách biệt khỏi cuộc sống hàng ngày. Và nó có thể chặn ngang hoặc phá hủy những giây phút tinh tế trong buổi trị liệu. Luật của tôi là, điện thoại cần được tắt/để chế độ im lặng và đặt ở nơi mà bạn không thể nhìn thấy.

Ngày nay, điện thoại có thể được dùng trong một khoảng thời gian nhất định và theo một số cách đặc trưng trong suốt phiên trị liệu. Nhưng tốt nhất là không nên dùng điện thoại và không sử dụng điện thoại trong phòng trị liệu như một thói quen. Nếu bạn cảm thấy khó khăn trong việc không dùng điện thoại trong phòng trị liệu, thì nó rất đáng để bàn luận cùng nhà trị liệu của bạn.

Nguồn: Psychology Today 

---

​Liên hệ với nhà tâm lý của chúng tôi