Tổng quan

Trầm cảm là gì? 

Trầm cảm là một chứng rối loạn tâm trạng gây ra cảm giác buồn bã và mất hứng thú dai dẳng. Còn được gọi là rối loạn trầm cảm nặng hoặc trầm cảm lâm sàng, nó ảnh hưởng đến cách bạn cảm nhận, suy nghĩ và hành xử và có thể dẫn đến nhiều vấn đề về cảm xúc và thể chất. Bạn có thể gặp khó khăn khi thực hiện các hoạt động bình thường hàng ngày và đôi khi bạn có thể cảm thấy như thể cuộc sống không đáng sống.

Không chỉ là một cơn buồn chán, trầm cảm không phải là điểm yếu và bạn không thể đơn giản "thoát khỏi" nó. Trầm cảm có thể cần điều trị lâu dài. Nhưng đừng nản lòng. Hầu hết những người bị trầm cảm đều cảm thấy tốt hơn khi dùng thuốc, trị liệu tâm lý hoặc cả hai.

---

Triệu chứng

Mặc dù trầm cảm có thể chỉ xảy ra một lần trong đời nhưng mọi người thường trải qua nhiều giai đoạn. Trong những giai đoạn này, các triệu chứng xảy ra hầu hết trong ngày, gần như hàng ngày và có thể bao gồm:

• Cảm giác buồn bã, rơi nước mắt, trống rỗng hoặc tuyệt vọng
• Những cơn giận dữ bộc phát, khó chịu hoặc thất vọng, thậm chí chỉ vì những vấn đề nhỏ nhặt
• Mất hứng thú hoặc niềm vui trong hầu hết hoặc tất cả các hoạt động bình thường, chẳng hạn như tình dục, sở thích hoặc thể thao
• Rối loạn giấc ngủ, bao gồm mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều
• Mệt mỏi và thiếu năng lượng nên ngay cả những công việc nhỏ cũng phải nỗ lực nhiều hơn
• Giảm cảm giác thèm ăn và sụt cân hoặc tăng cảm giác thèm ăn và tăng cân
• Lo lắng, kích động hoặc bồn chồn
• Suy nghĩ, nói năng hoặc cử động cơ thể chậm lại
• Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi, ám ảnh về những thất bại trong quá khứ hoặc tự trách móc bản thân
• Khó suy nghĩ, tập trung, đưa ra quyết định và ghi nhớ mọi thứ
• Những suy nghĩ thường xuyên hoặc tái diễn về cái chết, ý nghĩ tự tử, nỗ lực tự tử hoặc tự tử
• Các vấn đề về thể chất không giải thích được, chẳng hạn như đau lưng hoặc đau đầu

Đối với nhiều người bị trầm cảm, các triệu chứng thường nghiêm trọng đến mức gây ra những vấn đề đáng chú ý trong hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như nơi làm việc, trường học, hoạt động xã hội hoặc các mối quan hệ với người khác. Một số người nhìn chung có thể cảm thấy đau khổ hoặc không vui mà không thực sự biết tại sao.

Triệu chứng trầm cảm ở trẻ em và thanh thiếu niên

Các dấu hiệu và triệu chứng trầm cảm phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên tương tự như ở người lớn, nhưng có thể có một số khác biệt.

• Ở trẻ nhỏ, các triệu chứng trầm cảm có thể bao gồm buồn bã, khó chịu, đeo bám, lo lắng, đau nhức, không chịu đến trường hoặc thiếu cân.
• Ở thanh thiếu niên, các triệu chứng có thể bao gồm buồn bã, cáu kỉnh, cảm thấy tiêu cực và vô dụng, tức giận, học tập kém hoặc đi học kém, cảm thấy bị hiểu lầm và cực kỳ nhạy cảm, sử dụng ma túy hoặc rượu để tiêu khiển, ăn hoặc ngủ quá nhiều, tự làm hại bản thân, mất hứng thú. trong các hoạt động bình thường và tránh giao tiếp xã hội.

---

Các loại trầm cảm

Các triệu chứng do trầm cảm nặng có thể khác nhau ở mỗi người. Để làm rõ loại trầm cảm mà bạn mắc phải, bác sĩ có thể thêm một hoặc nhiều yếu tố xác định. Một yếu tố xác định có nghĩa là bạn bị trầm cảm với các đặc điểm cụ thể, chẳng hạn như:

• Căng thẳng lo âu – trầm cảm với cảm giác bồn chồn bất thường hoặc lo lắng về các sự kiện có thể xảy ra hoặc mất kiểm soát
• Các đặc điểm hỗn hợp - trầm cảm và hưng cảm đồng thời, bao gồm nâng cao lòng tự trọng, nói quá nhiều và tăng năng lượng
• Đặc điểm u sầu - trầm cảm nặng, không phản ứng với thứ từng mang lại niềm vui và liên quan đến việc thức dậy vào sáng sớm, tâm trạng tồi tệ vào buổi sáng, thay đổi lớn về khẩu vị và cảm giác tội lỗi, kích động hoặc uể oải
• Các đặc điểm không điển hình - trầm cảm bao gồm khả năng tạm thời được cổ vũ bởi các sự kiện vui vẻ, tăng cảm giác thèm ăn, cần ngủ quá mức, nhạy cảm với sự từ chối và cảm giác nặng nề ở tay hoặc chân
• Đặc điểm tâm thần - trầm cảm kèm theo ảo tưởng hoặc ảo giác, có thể liên quan đến sự thiếu hụt cá nhân hoặc các chủ đề tiêu cực khác
• Căng trương lực - trầm cảm bao gồm hoạt động vận động liên quan đến chuyển động không kiểm soát và không có mục đích hoặc tư thế cố định và không linh hoạt
• Khởi phát chu sinh – trầm cảm xảy ra trong thời kỳ mang thai hoặc trong những tuần hoặc vài tháng sau khi sinh (sau sinh)
• Mô hình theo mùa – trầm cảm liên quan đến sự thay đổi trong các mùa và giảm tiếp xúc với ánh sáng mặt trời

Các rối loạn khác gây ra triệu chứng trầm cảm

Một số rối loạn khác, chẳng hạn như những rối loạn dưới đây, bao gồm trầm cảm như một triệu chứng. Điều quan trọng là phải chẩn đoán chính xác để bạn có thể điều trị thích hợp.

• Rối loạn lưỡng cực I và II. Những rối loạn tâm trạng này bao gồm sự thay đổi tâm trạng từ mức cao (hưng cảm) đến mức thấp (trầm cảm). Đôi khi rất khó để phân biệt giữa rối loạn lưỡng cực và trầm cảm.
• Rối loạn Cyclothymic. Rối loạn chu kỳ (sy-kloe-THIE-mik) liên quan đến mức cao và mức thấp nhẹ hơn so với rối loạn lưỡng cực.
• Rối loạn rối loạn điều hòa tâm trạng. Chứng rối loạn tâm trạng này ở trẻ em bao gồm sự khó chịu và tức giận mãn tính và nghiêm trọng với những cơn bộc phát nóng nảy thường xuyên. Rối loạn này thường phát triển thành rối loạn trầm cảm hoặc rối loạn lo âu trong tuổi thiếu niên hoặc tuổi trưởng thành.
• Rối loạn trầm cảm dai dẳng. Đôi khi được gọi là chứng loạn trương lực (dis-THIE-me-uh), đây là một dạng trầm cảm ít nghiêm trọng hơn nhưng mãn tính hơn. Mặc dù thường không gây tàn tật nhưng chứng rối loạn trầm cảm dai dẳng có thể khiến bạn không thể hoạt động bình thường trong sinh hoạt hàng ngày và không thể sống một cuộc sống trọn vẹn.
• Rối loạn hoảng loạn tiền kinh nguyệt. Điều này liên quan đến các triệu chứng trầm cảm liên quan đến sự thay đổi hormone bắt đầu một tuần trước đó và cải thiện trong vòng vài ngày sau khi bắt đầu kỳ kinh và giảm thiểu hoặc biến mất sau khi kết thúc kỳ kinh.
• Các rối loạn trầm cảm khác. Điều này bao gồm trầm cảm do sử dụng thuốc kích thích, một số loại thuốc được kê đơn hoặc một tình trạng bệnh lý khác.

---

Điều trị

Thuốc và liệu pháp tâm lý có hiệu quả đối với hầu hết những người bị trầm cảm. Bác sĩ chăm sóc chính hoặc bác sĩ tâm thần của bạn có thể kê đơn thuốc để giảm triệu chứng. Tuy nhiên, nhiều người bị trầm cảm cũng được hưởng lợi từ việc gặp bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần khác.

Nếu bạn bị trầm cảm nặng, bạn có thể cần phải nằm viện hoặc có thể cần tham gia chương trình điều trị ngoại trú cho đến khi các triệu chứng của bạn được cải thiện.

Dưới đây là một cái nhìn sâu hơn về các lựa chọn điều trị trầm cảm.

Thuốc

Có nhiều loại thuốc chống trầm cảm, bao gồm cả những loại dưới đây. Hãy chắc chắn thảo luận về các tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn.

• Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI)
• Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin-norepinephrine (SNRI)
• Thuốc chống trầm cảm không điển hình
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng
• Thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOIs)
• Các loại thuốc khác. 

Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu là thuật ngữ chung để điều trị trầm cảm bằng cách trao đổi về tình trạng của bạn và các vấn đề liên quan với chuyên gia sức khỏe tâm thần. Tâm lý trị liệu còn được gọi là liệu pháp nói chuyện hoặc liệu pháp tâm lý.

Các loại trị liệu tâm lý khác nhau có thể có hiệu quả đối với chứng trầm cảm, chẳng hạn như liệu pháp hành vi nhận thức hoặc trị liệu giữa các cá nhân. Chuyên gia sức khỏe tâm thần của bạn cũng có thể đề xuất các loại liệu pháp khác. Tâm lý trị liệu có thể giúp bạn:

• Điều chỉnh theo khủng hoảng hoặc khó khăn hiện tại khác
• Xác định niềm tin và hành vi tiêu cực và thay thế chúng bằng những niềm tin và hành vi lành mạnh, tích cực
• Khám phá các mối quan hệ và trải nghiệm, đồng thời phát triển sự tương tác tích cực với người khác
• Tìm cách tốt hơn để đối phó và giải quyết vấn đề
• Xác định các vấn đề góp phần khiến bạn trầm cảm và thay đổi những hành vi khiến tình trạng trầm trọng hơn
• Lấy lại cảm giác hài lòng và kiểm soát cuộc sống của bạn, đồng thời giúp giảm bớt các triệu chứng trầm cảm, chẳng hạn như tuyệt vọng và tức giận
• Học cách đặt mục tiêu thực tế cho cuộc sống của bạn
• Phát triển khả năng chịu đựng và chấp nhận đau khổ bằng những hành vi lành mạnh hơn

---

​Liên hệ với nhà tâm lý của chúng tôi