Tổng quan

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) có đặc điểm là những suy nghĩ và nỗi sợ hãi không mong muốn (ám ảnh) khiến bạn thực hiện các hành vi lặp đi lặp lại (cưỡng chế). Những nỗi ám ảnh và sự ép buộc này cản trở các hoạt động hàng ngày và gây ra những đau khổ đáng kể.

Bạn có thể cố gắng phớt lờ hoặc ngừng những nỗi ám ảnh của mình, nhưng điều đó chỉ làm bạn thêm đau khổ và lo lắng. Cuối cùng, bạn cảm thấy bị thôi thúc thực hiện các hành vi cưỡng chế để cố gắng giảm bớt căng thẳng. Bất chấp những nỗ lực phớt lờ hoặc loại bỏ những suy nghĩ hoặc thôi thúc khó chịu, chúng vẫn quay trở lại. Điều này dẫn đến hành vi mang tính nghi lễ hơn - vòng luẩn quẩn của OCD .

OCD thường xoay quanh một số chủ đề nhất định - ví dụ, nỗi sợ hãi quá mức về việc bị nhiễm vi trùng. Để xoa dịu nỗi lo ô nhiễm, bạn có thể buộc phải rửa tay cho đến khi tay bị đau và nứt nẻ.

Nếu bạn mắc chứng OCD , bạn có thể xấu hổ và bối rối về tình trạng này, nhưng việc điều trị có thể mang lại hiệu quả.

---

Triệu chứng

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế thường bao gồm cả nỗi ám ảnh và sự ép buộc. Nhưng cũng có thể chỉ có triệu chứng ám ảnh hoặc chỉ có triệu chứng cưỡng bức. Bạn có thể nhận ra hoặc không nhận ra rằng những nỗi ám ảnh và sự ép buộc của bạn là quá mức hoặc vô lý, nhưng chúng chiếm rất nhiều thời gian và cản trở thói quen hàng ngày cũng như hoạt động xã hội, trường học hoặc công việc của bạn.

Triệu chứng ám ảnh

Nỗi ám ảnh OCD là những suy nghĩ, thôi thúc hoặc hình ảnh không mong muốn lặp đi lặp lại, dai dẳng và không mong muốn, mang tính xâm phạm và gây đau khổ hoặc lo lắng. Bạn có thể cố gắng phớt lờ chúng hoặc loại bỏ chúng bằng cách thực hiện một hành vi hoặc nghi lễ cưỡng bức. Những nỗi ám ảnh này thường xâm nhập vào khi bạn đang cố gắng nghĩ đến hoặc làm những việc khác.

Nỗi ám ảnh thường có chủ đề, chẳng hạn như:

• Sợ ô nhiễm hoặc bụi bẩn
• Nghi ngờ và gặp khó khăn trong việc chịu đựng sự không chắc chắn
• Cần những thứ có thứ tự và đối xứng
• Những suy nghĩ hung hăng hoặc khủng khiếp về việc mất kiểm soát và làm hại bản thân hoặc người khác
• Những suy nghĩ không mong muốn, bao gồm cả sự gây hấn, hoặc các chủ đề về tình dục hoặc tôn giáo

Ví dụ về các dấu hiệu và triệu chứng ám ảnh bao gồm:

• Sợ bị ô nhiễm khi chạm vào đồ vật mà người khác đã chạm vào
• Nghi ngờ bạn đã khóa cửa hoặc tắt bếp
• Căng thẳng dữ dội khi đồ vật không có trật tự hoặc hướng về một hướng nhất định
• Hình ảnh lao xe vào đám đông
• Suy nghĩ về việc la hét tục tĩu hoặc hành động không đúng mực ở nơi công cộng
• Hình ảnh khiêu dâm khó chịu
• Tránh các tình huống có thể gây ra nỗi ám ảnh, chẳng hạn như bắt tay

Triệu chứng cưỡng chế

Cưỡng chế OCD là những hành vi lặp đi lặp lại mà bạn cảm thấy bị thôi thúc phải thực hiện. Những hành vi lặp đi lặp lại hoặc hoạt động tinh thần này nhằm mục đích giảm bớt lo lắng liên quan đến nỗi ám ảnh của bạn hoặc ngăn chặn điều gì đó tồi tệ xảy ra. Tuy nhiên, việc tham gia vào sự ép buộc không mang lại niềm vui và chỉ có thể giúp giảm bớt lo lắng tạm thời.

Bạn có thể đặt ra các quy tắc hoặc nghi thức để tuân theo nhằm kiểm soát sự lo lắng khi bạn có những suy nghĩ ám ảnh. Những sự ép buộc này là quá mức và thường không liên quan thực tế đến vấn đề mà họ định giải quyết.

Giống như nỗi ám ảnh, sự ép buộc thường có các chủ đề như:

• Giặt và làm sạch
• Kiểm tra
• Đếm
• Sự ngăn nắp
• Tuân theo một thói quen nghiêm ngặt
• Đòi hỏi sự yên tâm

Ví dụ về các dấu hiệu và triệu chứng cưỡng chế bao gồm:

• Rửa tay cho đến khi da bạn trở nên thô ráp
• Kiểm tra cửa nhiều lần để đảm bảo chúng đã khóa
• Kiểm tra bếp nhiều lần để đảm bảo bếp đã tắt
• Đếm theo một số mẫu nhất định
• Âm thầm lặp lại một lời cầu nguyện, một từ hoặc một cụm từ
• Sắp xếp đồ hộp của bạn theo cùng một cách

Mức độ nghiêm trọng khác nhau

OCD thường bắt đầu ở tuổi thiếu niên hoặc thanh niên, nhưng nó có thể bắt đầu từ thời thơ ấu. Các triệu chứng thường bắt đầu dần dần và có xu hướng thay đổi mức độ nghiêm trọng trong suốt cuộc đời. Các loại ám ảnh và cưỡng chế mà bạn gặp phải cũng có thể thay đổi theo thời gian. Các triệu chứng thường trở nên trầm trọng hơn khi bạn gặp căng thẳng nhiều hơn. OCD , thường được coi là chứng rối loạn suốt đời, có thể có các triệu chứng từ nhẹ đến trung bình hoặc nghiêm trọng và kéo dài đến mức gây tàn phế.

---

Điều trị

Điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế có thể không mang lại hiệu quả chữa khỏi nhưng nó có thể giúp kiểm soát các triệu chứng để chúng không chi phối cuộc sống hàng ngày của bạn. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của OCD , một số người có thể cần điều trị lâu dài, liên tục hoặc chuyên sâu hơn.

Hai phương pháp điều trị chính cho OCD là liệu pháp tâm lý và dùng thuốc. Thông thường, việc điều trị có hiệu quả nhất khi kết hợp các phương pháp này.

Tâm lý trị liệu

Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), một loại liệu pháp tâm lý, có hiệu quả đối với nhiều người mắc OCD . Ngăn ngừa phản ứng và phơi nhiễm (ERP), một thành phần của liệu pháp CBT , liên quan đến việc dần dần cho bạn tiếp xúc với một đối tượng hoặc nỗi ám ảnh sợ hãi, chẳng hạn như bụi bẩn, và yêu cầu bạn học cách chống lại sự thôi thúc thực hiện các nghi lễ cưỡng chế của mình. ERP cần nỗ lực và thực hành, nhưng bạn có thể tận hưởng chất lượng cuộc sống tốt hơn khi bạn học cách quản lý những nỗi ám ảnh và sự ép buộc của mình.

Thuốc

Một số loại thuốc điều trị tâm thần có thể giúp kiểm soát nỗi ám ảnh và hành vi cưỡng chế của OCD . Thông thường nhất, thuốc chống trầm cảm được thử đầu tiên.

Thuốc chống trầm cảm được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để điều trị OCD bao gồm:

• Clomipramine (Anafranil) cho người lớn và trẻ em từ 10 tuổi trở lên
• Fluoxetine (Prozac) cho người lớn và trẻ em từ 7 tuổi trở lên
• Fluvoxamine cho người lớn và trẻ em từ 8 tuổi trở lên
• Paroxetine (Paxil, Pexeva) chỉ dành cho người lớn
• Sertraline (Zoloft) dành cho người lớn và trẻ em từ 6 tuổi trở lên

Tuy nhiên, bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc chống trầm cảm và thuốc tâm thần khác.

---

​Liên hệ với nhà tâm lý của chúng tôi