Triệu chứng & Điều trị cho Ám sợ đặc hiệu

Tổng quan

Nỗi ám ảnh cụ thể là nỗi sợ hãi tột độ đối với các đồ vật hoặc tình huống ít hoặc không gây nguy hiểm nhưng khiến bạn vô cùng lo lắng. Vì thế bạn hãy cố gắng tránh xa những điều này. Không giống như sự lo lắng ngắn ngủi mà bạn có thể cảm thấy khi phát biểu hoặc làm bài kiểm tra, những nỗi ám ảnh cụ thể sẽ kéo dài. Nếu không điều trị, những nỗi ám ảnh cụ thể có xu hướng kéo dài suốt đời.

Nỗi ám ảnh có thể gây ra phản ứng mạnh mẽ về thể chất, tinh thần và cảm xúc. Chúng cũng có thể ảnh hưởng đến cách bạn hành động ở nơi làm việc, trường học hoặc trong các tình huống xã hội.

Những nỗi ám ảnh cụ thể là những chứng rối loạn lo âu phổ biến. Nhìn chung, chúng xảy ra thường xuyên hơn ở phụ nữ. Không phải tất cả nỗi ám ảnh đều cần được điều trị. Nhưng nếu một nỗi ám ảnh cụ thể nào đó ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn thì có một số loại liệu pháp có thể giúp bạn vượt qua và chinh phục nỗi sợ hãi - thường là mãi mãi.

---

Triệu chứng

Một nỗi ám ảnh cụ thể liên quan đến nỗi sợ hãi mạnh mẽ, kéo dài về một đối tượng hoặc tình huống nhất định lớn hơn nhiều so với rủi ro thực tế. Có nhiều loại ám ảnh. Việc có một nỗi ám ảnh cụ thể về nhiều đối tượng hoặc tình huống là điều bình thường. Những nỗi ám ảnh cụ thể cũng có thể xảy ra cùng với các loại rối loạn lo âu khác.

Các loại ám ảnh cụ thể phổ biến là nỗi sợ hãi về:

• Các tình huống, chẳng hạn như trên máy bay, lái xe, không gian kín hoặc đi học.
• Thiên nhiên, chẳng hạn như giông bão, độ cao hoặc bóng tối.
• Động vật hoặc côn trùng, chẳng hạn như chó, rắn hoặc nhện.
• Máu, vết tiêm hoặc vết thương, chẳng hạn như kim tiêm, tai nạn hoặc thủ tục y tế.
• Những trường hợp khác như nghẹt thở, ói mửa, gây tiếng động lớn hoặc chú hề.

Mỗi nỗi ám ảnh cụ thể có một tên. Phobia xuất phát từ tiếng Hy Lạp "phobos", có nghĩa là sợ hãi. Ví dụ về những cái tên phổ biến hơn bao gồm chứng sợ độ cao vì sợ độ cao và chứng sợ bị nhốt vì sợ không gian hạn chế.

Cho dù bạn có nỗi ám ảnh cụ thể nào, bạn có thể:

• Cảm thấy sợ hãi, lo lắng và hoảng loạn tột độ ngay lập tức khi tiếp xúc hoặc thậm chí nghĩ đến nguyên nhân gây ra nỗi sợ hãi của bạn.
• Biết rằng nỗi sợ hãi của bạn không hợp lý hoặc không lớn như bạn nghĩ nhưng bạn không thể kiểm soát chúng.
• Nỗi lo lắng trở nên tồi tệ hơn khi tình huống hoặc đồ vật đến gần bạn hơn về mặt vật lý hoặc thời gian.
• Làm mọi thứ có thể để tránh xa một đồ vật hoặc tình huống hoặc đối mặt với nó với sự lo lắng hoặc sợ hãi tột độ.
• Gặp khó khăn với các hoạt động hàng ngày vì nỗi sợ hãi của bạn.
• Có những phản ứng và cảm xúc về thể chất, bao gồm đổ mồ hôi, nhịp tim nhanh, tức ngực hoặc khó thở.
• Cảm giác muốn nôn mửa, chóng mặt hoặc ngất xỉu, đặc biệt là xung quanh có máu hoặc vết thương.

Trẻ em có thể nổi cơn thịnh nộ hoặc có thể bám víu, khóc lóc hoặc không chịu rời xa cha mẹ hoặc tiếp cận nỗi sợ hãi của chúng.

---

Điều trị

Phương pháp điều trị tốt nhất cho những nỗi ám ảnh cụ thể là một hình thức trị liệu gọi là liệu pháp tiếp xúc. Đôi khi chuyên gia chăm sóc sức khoẻ của bạn cũng có thể đề nghị các liệu pháp hoặc thuốc khác. Biết nguyên nhân của nỗi ám ảnh ít quan trọng hơn việc tập trung vào cách điều trị hành vi né tránh đã phát triển theo thời gian.

Mục tiêu của việc điều trị là cải thiện chất lượng cuộc sống để bạn không còn bị giới hạn bởi nỗi ám ảnh của mình nữa. Khi bạn học cách quản lý tốt hơn các phản ứng, suy nghĩ và cảm xúc của mình, sự lo lắng và sợ hãi của bạn sẽ giảm bớt và không còn kiểm soát cuộc sống của bạn nữa. Thông thường, một nỗi ám ảnh cụ thể sẽ được điều trị tại một thời điểm.

Tâm lý trị liệu

Nói chuyện với chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể giúp bạn kiểm soát nỗi ám ảnh cụ thể của mình. Các phương pháp điều trị hiệu quả nhất là:

• Liệu pháp tiếp xúc. Liệu pháp này tập trung vào việc thay đổi phản ứng của bạn với đối tượng hoặc tình huống mà bạn sợ hãi. Việc tiếp xúc dần dần và lặp đi lặp lại với nguồn gốc của nỗi ám ảnh cụ thể cũng như những suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác liên quan có thể giúp bạn học cách kiểm soát sự lo lắng của mình. Ví dụ, nếu bạn sợ thang máy, quá trình trị liệu của bạn có thể tiến triển từ việc chỉ nghĩ đến việc đi vào thang máy, nhìn vào hình ảnh thang máy, đến gần thang máy, rồi bước vào thang máy. Tiếp theo, bạn có thể đi một tầng, sau đó đi vài tầng rồi đi trong thang máy đông người.
• Trị liệu hành vi nhận thức (CBT). CBT liên quan đến việc tiếp xúc dần dần kết hợp với các cách khác để học cách nhìn nhận và đối phó với đối tượng hoặc tình huống đáng sợ một cách khác biệt. Bạn học cách thách thức những lo lắng của mình và chịu đựng những cảm giác khó chịu. CBT giúp bạn học cách tạo ra cảm giác làm chủ và tự tin với những suy nghĩ và cảm xúc của mình thay vì cảm thấy bị chúng khuất phục.

Các loại thuốc

Nói chung, liệu pháp tiếp xúc có thể điều trị thành công những nỗi ám ảnh cụ thể. Nhưng đôi khi thuốc có thể làm giảm các triệu chứng lo lắng và hoảng sợ mà bạn cảm thấy khi nghĩ đến hoặc tiếp xúc với đồ vật hoặc tình huống mà bạn sợ hãi.

Thuốc có thể được sử dụng trong quá trình điều trị lần đầu hoặc sử dụng trong thời gian ngắn trong các tình huống cụ thể, đôi khi gặp phải, chẳng hạn như đi máy bay, phát biểu trước công chúng hoặc thực hiện thủ thuật MRI.

Những loại thuốc này bao gồm:

• Thuốc chặn beta. Những loại thuốc này ngăn chặn tác dụng kích thích của adrenaline, chẳng hạn như tăng nhịp tim, huyết áp cao, tim đập thình thịch, giọng run và tay chân do lo lắng gây ra.
• Thuốc an thần. Thuốc gọi là benzodiazepin giúp bạn thư giãn bằng cách giảm bớt lo lắng. Thuốc an thần được sử dụng thận trọng vì chúng có thể gây nghiện. Chúng không nên được sử dụng nếu bạn có tiền sử nghiện rượu hoặc ma túy.

---

​Liên hệ với nhà tâm lý của chúng tôi